Stalowe liny to elementy, które mają szerokie zastosowanie w wielu branżach. Ich historia jest dość długa, ale to co najważniejsze: przez lata ten z pozoru prosty element złączny przechodził wiele przeobrażeń, by stawać się coraz bardziej niezawodny. Z poniższego tekstu dowiesz się, czym są liny stalowe, jakie są ich rodzaje i zastosowanie. Producenci lin stalowych, liderzy w branży Historia lin stalowych Czym jest lina stalowa? Lina stalowa – budowa Właściwości liny ze stali Jak dobrać linę stalową do potrzeb? Rodzaje lin stalowych Zastosowanie lin stalowych Zastosowanie lin stalowych w przemyśle Zastosowanie lin stalowych w budownictwie Stalowe liny znajdziemy w ofercie wielu marek. Produkują je firmy będące liderami w branży – zajmujące się tylko lub głównie tym, a także przedsiębiorstwa, w których jest to jeden z wielu produktów w ofercie. Tak, czy inaczej, każda z nich dokłada wszelkich starań, aby zaoferować linę stalową najlepszej jakości, która będzie wytrzymała i niezawodna. Kto zajmuje się jej produkcją? Przede wszystkim wśród producentów stalowych lin na pierwszy plan wysuwają się takie firmy jak: Polsling sp. z METALMEX – INSTAL, Drumet Liny i Druty czy też Koelner Polska Sp. z Trudno wskazać lidera, gdyż firmy te działają równolegle od wielu lat, zdobywając uznanie klientów, a także doświadczenie i wiedzę, które pozwalają im na udoskonalanie swoich produktów. Polsling sp. z Przedsiębiorstwo Polsling sp. z również mieści się na Śląsku, ale w Mikołowie. Swoje doświadczenie na rynku zbiera od ponad 20 lat, obsługując zamówienia firm z branż takich jak budownictwo, przemysł górniczy, hutniczy i morski, transport czy architektura. Wśród oferowanych przez firmę produktów wymienić można nie tylko liny stalowe, ale też zawiesia, trawersa, osprzęt, odciągi łańcuchowe, specjalistyczne smary. METALMEX – INSTAL Przedsiębiorstwo Metalmex – Instal ma blisko 25-letnie doświadczenie w produkcji lin stalowych, zawiesi, osprzętu, a także w budownictwie. Siedziba firmy mieście się we Włocławku, a co najważniejsze – cały jej asortyment jest magazynowany, aby w każdej chwili móc zostać dostarczonym do klientów. Koelner Polska Sp. z Koelner Polska Sp. z to kolejny producent i dystrybutor lin stalowych. Jego siedziba mieści się we Wrocławiu. W asortymencie oferuje znacznie szerszy zakres produktów, bo również inne elementy złączne, zamocowania, czy nawet – narzędzia. Jednak samą ofertę lin stalowych i drutów marki, można zobaczyć na: gdzie została pokrótce omówiona. Drumet Liny i Druty Drumet jest producentem, który w tej branży działa już od 1895 r., ma więc ponad stuletnią tradycję. Obecnie zajmuje się produkcją takich wyrobów jak liny stalowe standardowe i specjalistyczne, druty stalowe, zawiesia z lin stalowych, taśmy do produkcji zszywek oraz liny kombinowane stalowo-polipropylenowe. Spełniają one europejskie normy, dzięki czemu dystrybuowane są na 20 światowych rynkach. Wyroby Drumet znajdują zastosowanie w hutnictwie, górnictwie węglowym, przemyśle stoczniowym, lotniczych czy w telekomunikacji. Historia lin stalowych Pierwsza lina stalowa została wykonana przez niemieckiego inżyniera górnictwa Wilhelma Augusta Alberta. Użyto jej po raz pierwszy w 1834 roku w kopalni Carolina w górach Harzu w Niemczech. Zainstalowano ją na pochylni o długości 484 metrów. Lina stalowa pierwotnie nazywana więc była „Liną Alberta”. Uważana jest powszechnie za protoplastę obecnie produkowanych lin Lina Alberta została w całości wykonana ręcznie za pomocą stalowych drutów zwiniętych w splotki. Miała średnicę około 17 milimetrów. Pierwsza lina wykonana była z trzech splotek czterodrutowych z drutów o średnicy 3,5 mm. Lina Alberta była wykończona jako współzwita o łącznej długości 605 metrów. Na czym to polegało? Złożono ją z wielu krótszych odcinków drutów, które łączone były na zakładkę. Oczywiście pierwsza lina nie wytrzymywała dłuższej pracy, jednak sama metoda zwijania lin stalowych przeszła do historii jako zwicie Alberta i jest wykorzystywana do dzisiaj. Tak jak wspomniano – pierwsze liny robiono ręcznie. Z biegiem lat, bo już na przestrzeni 1837-1840 roku wynaleziono maszyny, które umożliwiły precyzyjny wyrób splotek i lin. Dzięki temu z roku na rok powstawało coraz więcej fabryk produkujących liny. Te zaś znajdowały szerokie zastosowanie w wielu branżach, a zwłaszcza w intensywnie rozwijającym się przemyśle. Czym jest lina stalowa? W zasadzie trudno pisać o linach stalowych, nie wyjaśniając uprzednio, czym one są, jak są zbudowane, jakie są ich właściwości i rodzaje, a także gdzie znajdują zastosowanie. Liny stalowe, czyli tzw. stalówki to produkty wykonywane z drutów stalowych ocynkowanych lub ze stali nierdzewnej. Najczęściej można spotkać się z linami stalowymi, które składają się z 6 lub więcej pokrętek złożonych z dużej ilości cienkich drucików, które okręcone są wokoło rdzenia wykonanego z włókien roślinnych lub tworzyw sztucznych. Lina stalowa ma wiele zastosowań, jednak najczęściej wykorzystywana jest w przemyśle wydobywczym, morskim, budownictwie. Lina stalowa – budowa Liny stalowe są to cięgna nośne, które jak już wspomniano, zbudowane są rdzenia, pokrytego tzw. splotkami, czyli pękami mniejszych drutów. To one tworzą zewnętrzną warstwę liny. Warto wiedzieć, że każda splotka liny stalowej jest zbudowana na wzór budowy liny, czyli też składa się z rdzenia, którym jest drut rdzeniowy, oplecionego pojedynczymi drutami tworzącymi splotki. Wśród lin możemy wyróżnić liny stalowe dwuskręte, w których każda żyła skręcona jest z pewnej ilości drutów, a wydzielić w nich można: Liny współzwite – takie, w których druty w żyłach zawite są w tym samym kierunku, co same żyły. Niestety liny takie mają tendencje do samorozwijania się, choć są za to bardziej elastyczne i mają większą wytrzymałość na zużycie zmęczeniowe, Liny przeciwzwite to takie, w których druty w żyłach zwite są w przeciwnym kierunku niż żyły. Dzięki temu mają mniejszą tendencję do samorozwijania się, ale są też dość sztywne w przeciwieństwie do lin współzwitych. Często spotkać można również liny stalowe strunowe, które skręcone są z pojedynczych drutów wykonanych ze stali nierdzewnej. Na takich stalówkach pokrętkowych można wykonywać sploty. Są to tak zwane szplajsy. Wykonuje się je w celu wykonania ucha lub łączenia ze sobą lin. Takich strunowych nie można splatać, zakańcza się je zaciskami. Właściwości liny ze stali Najważniejszą cechą lin stalowych jest ich wytrzymałość. Na nią składa się wiele czynników. Przede wszystkim sposób, w jaki została skonstruowana. Ponadto liczy się też to, z jakiego zrobiona jest materiału. W sprzedaży są zarówno listy stalowe ocynkowane i nieocynkowane. Pierwsze z nich charakteryzują się dużą odpornością na działanie czynników atmosferycznych: deszczu, śniegu, słońca, które mogą przyczyniać się do powstawania korozji. Dzięki temu wybierając liny stalowe ocynkowane ma się gwarancję długiej żywotności i niezawodności. Równie istotna właściwość liny stalowej to jej odporność na rozciąganie. Zakłada się, że współczynnik wytrzymałości wynosi 1770 N/mm². Może znosić bardzo duże obciążenie. Ważna jest też wytrzymałość liny na zrywanie. Jej elastyczność wyznaczana jest przez stosunek metalicznego przekroju do liczby drutów w konstrukcji. Zakłada się, że przy większej ilości splotek i drutów liny są bardziej elastyczne. Lina stalowa jest też w większym stopniu odporna na ścieranie, choć to w dużej mierze zależy od jej średnicy i sposobu zwinięcia. Liczy się również to, by była stosunkowo odporna na zgniatanie. Jak dobrać linę stalową do potrzeb? Przy dobieraniu liny stalowej do potrzeb, bardzo przydatnym narzędziem jest specjalny kalkulator udostępniany przez dystrybutorów tego typu produktów. Dzięki niemu można dobrać ją pod kątem właściwej konstrukcji, średnicy i długości, a także parametrów takich jak wytrzymałość, siła zrywająca, dopuszczalne obciążenie robocze. Rodzaje lin stalowych Liny stalowe można podzielić z uwagi na ich konstrukcję. W ten sposób można wyróżnić kilka ich rodzajów. Są to przede wszystkim: Liny (splotki) jednozwite (1×7, 1×19, 1×37), Liny splotkowe dwuzwite okrągłe, Liny okrągłosplotkowe jednowarstwowe, w tym także o punktowym, liniowym, punktowo-liniowym, liniowo-punktowym styku drutów, Liny trójkątnosplotkowe jednowarstwowe, Liny okrągłosplotkowe wielowarstwowe nieodkrętne lub o równoległym ułożeniu splotek, Liny owalnosplotkowe wielowarstwowe, Liny okrągłe trójzwite, Liny płaskie – szyte pojedynczo lub podwójnie, wyciągowe, wyrównawcze, Liny ze splotek i powierzchniowym stylu drutów, Liny o powierzchniowym styku. Oczywiście liny stalowe można podzielić i na wiele innych rodzajów, kiedy podział będzie brał pod uwagę inne kryterium. Powyższy uwzględnia konstrukcję i splot. Każda, w zależności od tego ma więc inną sztywność, mniejszą bądź większą elastyczność i odporność na rozciąganie, czy ścieranie. Zdarza się, że lina, która posiada dużą elastyczność, jednocześnie jest mało odporna na ścieranie i na odwrót. Liny można porównywać również pod względem długości i grubości, a także przeznaczenia. Możemy mówić na przykład o linach stalowych: Naciągowych, Wyciągowych, Prowadniczych, Odbojowych, Holowniczych, cumowniczych, Nośnych. Zastosowanie lin stalowych Liny stalowe mają szerokie spektrum zastosowań – sprawdzają się w różnych branżach. Najczęściej spotykane są w przemyśle i budownictwie. Oczywiście wykorzystuje się je w towarzystwie specjalistycznego osprzętu, takiego jak szekle, bloczki do lin, kausze, zaciski do lin lub karabińczyki. Liny stalowe stosowane są również w maszynach, takich jak podnośniki, wyciągarki, dźwigi, czy betoniarki. Sprawdzają się do holowania i podnoszenia elementów. Wykorzystuje się je chociażby do budowy wiszących mostów linowych, parków linowych. Liny stalowe o mniejszej średnicy stosowane są do ustawiania płotów, barierek, czy jako liny asekuracyjne dla osób pracujących na wysokościach lub uprawiających spoty wspinaczkowe. Właściwie zastosowanie lin stalowych można mnożyć, bowiem sprawdzają się również na statkach, jako naciąganie i podtrzymanie masztów, czy innych słupów. Stosuje się je również do holowania większych jednostek w portach i na wodzie, ale to oczywiście nie wszystko. Można więc uznać, że liny stalowe znajdują zastosowanie niemalże w każdej dziedzinie życia. Sprawdzają się w przemyśle stoczniowym, ciężkim, górnictwie, rybołówstwie, budownictwie, rolnictwie, motoryzacji, a także w branży logistycznej i transportowej, czy na jachtach. Wszędzie tak, gdzie niezbędne są same liny lub urządzenia je wykorzystujące. Zastosowanie lin stalowych w przemyśle Gdyby zastanawiać się nad rodzajem lin stalowych i ich zastosowaniem w przemyśle, z pewnością najlepiej byłoby wyróżnić te ogólnego zastosowania, a więc uniwersalne. Jednak tak samo często spotykamy się z linami dźwigowymi, które służą do mocowania i przenoszenia ładunków. Są po prostu częścią ogromnych maszyn dźwigowych. Właśnie dlatego, że liny stalowe są tak wytrzymałe, praktycznie od początku ich istnienia są ściśle związane z przemysłem wydobywczym. Stosowane są w górnictwie głębinowym węgla kamiennego, soli, odkrywkowym węgla brunatnego, rud miedzi, rud cynkowo-ołowianych. Zastosowanie lin stalowych w budownictwie Oprócz przemysłu na szczególne omówienie zasługuje budownictwo. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak znaczącą rolę odgrywają w nim stalowe liny. Ich zapotrzebowanie związane jest ze wszelkiego typu maszynami i urządzeniami. Bez lin stalowych wiele sprzętów po prostu nie mogłoby powstać. Przydają się jednak nie tylko w dźwigach, które służą do stawiania konstrukcji, brył budynków, przenoszenia ciężkich ładunków itp. Bardzo często liny stalowe są elementami składowymi budowlanych konstrukcji wiszących, takich jak mosty, czy zadaszenia. Co więcej są napędami w pomostach i bramach, a także w dźwigach osobowych i towarowych. Liny stalowe sprawdzają się i w pokrewnej budownictwu branży, a więc w architekturze i dekoracji wnętrz. Bardzo często projektanci wykorzystują je w swoich projektach. Jak widać – ten z pozoru prosty, błahy element, nie jest wcale tak obojętny dla wielu dziedzin. Zwłaszcza tych, w których nie ma miejsca na błędy, takich jak kopalnie, czy stocznie. Producenci dokładają więc wszelkich starań, by zaoferować niezawodny, wytrzymały i trwały produkt.

MATERIAŁ I KONSTRUKCJA: Splot jednowarstwowy 1x7; 1 drut z nawiniętymi w koło 7 drutami. Lina bardzo sztywna o niskiej elastyczności i dużej rozciągliwości. Ocynk ogniowy. DIN 3052 Splot dwuwarstwowy 1x19, 12+6+1 tzn. lina składa się z 19 przewodów w dwóch warstwach. Lina sztywna o niskiej elastyczności i niskiej rozciągliwości. Ocynk ogniowy. DIN 3053 Splot jednowarstwowy 6x7+FC. Lina miękka o średniej elastyczności i dużej nośności. 6 - liczba splotów, 7 - liczba pojedynczych drutów w splocie. FC (z ang. fibre core) - rdzeń z włókna naturalnego, dzięki któremu lina jest bardziej elastyczna. Ocynk ogniowy. DIN 3055 (dla średnic: 1,5mm ; 2mm ; 3mm) lub EN 12385-4 (dla średnic: 4mm ; 5mm) Splot jednowarstwowy 6x12+7FC. Lina o wysokiej elastyczności i niskiej wadze jednostkowej. Konstrukcja liny: sześciosplotowa, tzn. na głównym rdzeniu nawinięte jest sześć splotów (każdy z dwunastu drutów), w których zamiast centralnego drutu zastosowany jest rdzeń włókienny. Dzięki takiej budowie lina charakteryzuje się większą elastycznością, odpornością na naciski oraz trwałością zmęczeniową. Ocynk elektrolityczny. ISO 2408 Splot trzywarstwowy 6x19+FC. Lina miękka o dużej elastyczności i dużej nośności. Konstrukcja liny: sześciosplotowa, tzn. w każdym splocie znajduje się dziewiętnaście drutów o tej samej średnicy, w trzech warstwach (1+6+12). FC (z ang. fibre core) - rdzeń z włókna, dzięki któremu lina jest bardziej elastyczna. Ocynk ogniowy. EN 12385-4 Splot czterowarstwowy 6x37+FC. Lina bardzo miękka o dużej elastyczności i nośności. Konstrukcja liny: sześciosplotowa, tzn. w każdym splocie znajduje się 37 drutów o tej samej średnicy, w czterech warstwach (1+6+12+18). FC (z ang. fibre core) - rdzeń z włókna, dzięki któremu lina jest bardziej elastyczna. Ocynk ogniowy. EN 12385-4 PRZEZNACZENIE:1x7: Liny stalowe o splocie 1x7 są linami bardzo sztywnymi, mało elastycznymi lecz odpornymi na rozciąganie. Liny te posiadają dużo większą odporność na ścieranie niż liny o splocie 1x19. Znajdują zastosowanie głównie tam gdzie lina pracuje wyłącznie na rozciąganie, a więc w urządzeniach przemysłowych, w samochodach (linki do hamulców, gazu), jako linki napinające i odciągowe różnego przeznaczenia (maszty, konstrukcje antenowe), jako linki do podwieszania (np. przewodów, kabli). 1x19: Liny stalowe o splocie 1x19 są linami sztywnymi, mało elastycznymi lecz odpornymi na rozciąganie. Liny te posiadają zwiększoną odporność na ścieranie. Znajdują zastosowanie głównie tam gdzie lina pracuje wyłącznie na rozciąganie, a więc w urządzeniach przemysłowych, jako linki napinające i odciągowe różnego przeznaczenia (maszty, konstrukcje antenowe) oraz jako linki do podwieszania (np. przewodów, kabli). 6x7: Liny stalowe o splocie 6x7+FC charakteryzuje odporność na ścieranie przy średniej elastyczności. Średnice drutów warstwy zewnętrznej są bowiem dużo grubsze niż przy linach z innymi konstrukcjami jak np. 6x19. Liny te wykorzystywane są często w rybołówstwie (liny trałowe), służą również jako linki napinające i odciągowe (maszty, konstrukcje antenowe). 6x12+7FC: Liny stalowe o splocie 6x12+7FC znajdują zastosowanie głównie jako tzw. liny morskie i do rybołówstwa. W celu zabezpieczenia ich przed korozją w agresywnym środowisku zasolonej wody morskiej, produkuje się je z drutów stalowych ocynkowanych, i dodatkowo w trakcie produkcji pokrywa odpowiednimi smarami. Liny tej konstrukcji stosowane są jako profendery, szpringi, topenanty, cumy, przy większych średnicach jako liny holownicze 6x19: Liny stalowe o splocie 6x19+FC stosuje się wówczas, gdy lina pracuje na wielokrążkach i przelotkach o typowych promieniach, przy normalnym natężeniu pracy, na małych wciągarkach i podnośnikach. Liny te znajdują zastosowanie głównie w gospodarstwach rolnych i ogrodniczych oraz w rybołówstwie jako liny trałowe, kotwiczne lub pomocnicze. 6x37: Liny stalowe o splocie 6x37+FC charakteryzuje mniejsza odporność na ścieranie niż liny z innymi konstrukcjami, z uwagi na to, że w zewnętrznej warstwie splotów występuje dużo drutów o małej średnicy. Liny te jednak posiadają bardzo dużą elastyczność. Wykorzystywane są w przemyśle stoczniowym, wydobywczym, budownictwie i rolnictwie. DANE TECHNICZNE: ŚREDNICA KONSTRUKCJA OBCIĄŻENIE ZRYWAJĄCE WAGA WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE Ø [mm] [kg / kN] [kg / m] [N/mm2][Mpa] 1 1x7 RH / Z 95 / 0,94 0,0048 1770 1 1x19 RH / Z 94 / 0,93 0,0049 1770 1,5 1x19 RH / Z 213 / 2,09 0,0111 1770 1,5 6x7 RHOL / sZ 134 / 1,32 0,0077 1770 2 1x19 RH / Z 379 / 3,72 0,0198 1770 2 6x7 RHOL / sZ 239 / 2,35 0,0138 1770 3 1x19 RH / Z 756 / 7,42 0,0445 1570 3 6x7 RHOL / sZ 539 / 5,29 0,0311 1770 3 6x19 RHOL / sZ 552 / 5,42 0,0311 1960 4 6x7 RHOL / sZ 959 / 9,4 0,0552 1770 4 6x19 RHOL / sZ 978 / 9,6 0,0553 1960 5 6x7 RHOL / sZ 1499 / 14,7 0,0862 1770 5 6x12+7FC RHOL / sZ 943 / 9,25 0,060 1770 5 6x19 RHOL / sZ 1387 / 13,6 0,0865 1770 6 6x7 RHOL / sZ 2161 / 21,20 0,129 1770 6 6x12+7FC RHOL / sZ 1356 / 13,3 0,085 1770 6 6x19 RHOL / sZ 1999 / 19,6 0,1245 1770 8 6x12+7FC RHOL / sZ 2416 / 23,7 0,160 1770 8 6x19 RHOL / sZ 3549 / 34,8 0,2214 1770 10 6x12+7FC RHOL / sZ 3772 / 37 0,240 1770 10 6x37 RHOL / sZ 5323 / 52,2 0,3460 1770 11 6x37 RHOL / sZ 6445 / 63,2 0,4186 1770 12 6x12+7FC RHOL / sZ 5435 / 53,3 0,350 1770 12 6x37 RHOL / sZ 7668 / 75,2 0,4982 1770 13 6x37 RHOL / sZ 8994 / 88,2 0,5847 1770 14 6x37 RHOL / sZ 10401 / 102 0,6781 1770 16 6x37 RHOL / sZ 13664 / 134 0,8857 1770 18 6x37 RHOL / sZ 17233 / 169 1,1210 1770 20 6x37 RHOL / sZ 21312 / 209 1,3840 1770

wytrzymałość liny stalowej na zerwanie